"Hringtu Nu le Ni" kan phan than cang. Phungthlukbia ah kan hman bantuk in, "Nu tha tampi an um nain na/ka nu nih a lonh dih hna". Atu kan sining cio kan phak khawh hi kan nu le thawng in a si. An kan pawi chung vialte an thla a no, an khiing a rit, an tha a ba, an re a thei, an mang a chia, an thla a lau. Cu vialte harnak cu an tuar na-in pum chung i naute a cawl tikah pawitu anu cu a rak ilawm tuk ve.
Thisen tampi chuak in kan nu le pum chungin kan hong chuah lio ah nu le cu nganfah celh lo ah an tap, an ai, an hram, an kui, an thlahripi nih a paih hna. Nganfak sau i naute chuah khawhlo ruangah an tha a dong, thihnak tlangah an dir. Khuate lei hna ah cun nau cung in nu he naute hen thih a tam ngai. A umning a hman lo ruang ah maw, lu a chuah khawh lo maw, sen a pek lo ca-ah maw, a senning thiamlo ruang ah maw, tha a dongh tikah maw, ruak in a chuakmi an um tawn. Cu thihnak horkuang pi cu pah in hrin mi kan si.
Kan hong chuah bak i kan ttah thawng an theih mi khi nu le ca-ah a thlum bikmi zaihla rem dawh asi. Nu le nih hal hmasa bikmi bia cu "Nu maw a si pa?". Cu hnu ah "A kutke a tlam a tling maw?". Thisen le hnawm an van thenh dih in nu le paw cungah an hun kan bawhter. Hringtu nu le mithmai ah lomhnak in a khat. A mitthli hmanh hnawt thlu lo-in panhsirsiar te-in hmai a hun hoi. A van kan hmuh hmasa cem lio hi, minung vialte lak ah aa dawh bik in a kan hmuh. Pa kan si ah "Pate"; nu kan si ah "Nute"; "Ka dawtte"; "Nai dawh tuk" a hun kan ti. Lawmhnak, lunghmuihnak, damnak, dawtnak, mithmai a hung tlang.
Cuca-ah cun pei mifim nih, "Nu le cu laksawng zei tluk man sung na pek hmanh ah, amah nih a kan pekmi laksawng nunnak (life) hi cu a tluk kho bal lai lo" an ti fam cu.
A phei cungah pom in hnukte an kan dinh lio ah khin, "Vawleicung ah fa dawh bik, fa ttha bik, duhnung bik, ..." ah a kan hmuh. A lung chung in "Hi ka fa te hi thiamnak sangpi cawng seh, Pathian duhning te-in tthang seh, nu le pa lawmh tertu, miphun nih hman awk tlak, siseh tiah saduh a kan thahpiak. Kan lu te a kut lum in a kan muai i Pa-te, Nu-te nai dawh tuk,… tiah bia a kan ruah, kan biang te ah an kan hnamh.
Eidin thaw mi poah amah ei siang lo-in a kan hoih. kan tlukrilh sual caan ah a cilsa te-in a kan domh. A ttang ah a kan pom i lumsa te-in a kan tuah. Kan ttah caan ah kan mitthli a kan hnawhpiak. Kan zawt sual caan ah amah tu nih chawn a kan duh. Nu le keng cu fa le ca-ah rizai ttha bik a rak si, an kan puak pah in rian tampi an ttuan rih. A tangka man in tuak si sehlaw a tamtuk hnga. Pawi man, hrin man, hnuk dinh man, zun le ek fim man, kholh man, zohkhenh man, cawm man, eidin man, thilpuan man, ca a kan cawnter man, nun a kan chimh man, fim a kan cawnpiak man, chim cawk asi lo. Bawi Jesuh vailam cung ai thlai lio ah khan anu Mary ca-ah cun "Pa-te, ka sian lo te, ka thin thlum te, zei le zei ko hme na in le na tuar ..." ti a si ko rih. Kan upat hnu pi tiang zong ah kan nu le ca-ah cun "Pa-te le Nu-te" kan si peng ko.
Pupa bia le hla cuang ah, "Sunghno ka nu, ruunhlum ka pa" ti asi. Nu le hi sunghno an ti hna.
Sung = Vawlei thil vialte lakah a SUNG bik mi, a ttha bikmi.
Hno = Tiva kam a kho mi thingkung, a hnah a uai bal lo i a hningHNO zungzal mi, thei ttha tampi a tlai i par dawh tampi a chuah kho mi. Hringtu nu le cu an sung in an hno taktak ko.
Tuanphung bia ah, mihrutpa Tenglam (Chura) nih Kawlrawn khi thingtan in a den lengmang ca-ah a rawn dih mi asi, an ti. Fing le tlang a hrawh dih sual lai, va ko u, tiah mi an thlah hna. An kawh len ah a ma duh hlei lo. "Na inn a kang, hong tlung" an ti ah "Inn cu ka sak tthan te ko lai" a ti hna. "Na nupi a thi" an ti zongah "Nupi cu ka tthit tthan te ko lai" a ti hna. "Na fa a thi an ti hmanh ah, "Fa cu ka ngeih tthan te ko lai" a ti. Zei ti awk hngalh lo hnu ah "Na nu a thi" an ti. Khua a ruat i, "Ka nu cu a ka hringtu a si, nu dang ka ngei ti lo," a ti i a tlung an ti. Saram le mihrut hmanh nih nu le dawtnak an theih. Mifim le zumtu chinchin nih cun theih tuk ding a si.
Kawl miphun hi nu le pa a upat ngaingai mi an si. Nu le pa hmai ah an khuk an i bil i upatnak an pek tawn hna. Nu le pa nih thluachuah an halpiak ve tawn hna. Cuticun mitthli tla thluahmah in an i tthen tawn. Nu le a nung rih mi hna, mi vanttha nan si. Nan nu le hi daw cikcek hna u. Fawn in chawn hna ulaw, "Ka nu na ka dawtnak hi a ngan tuk, kan cham cawk lai lo, na cungah kai lawm tuk, nangmah thawng in hihi ka phan, zei dah na duh bik, tangka kan kuat lai,..." ti-in holh dawh le bia thlum in chawn hna u. Fa le sin in hmurka thlum theih hi nu le ca-ah sii ttha bik, damnak asi. Tangka zong kua hna u. An thih hnu ruak vuinak ca-ah tangka na kuat mi cu na nu nih a thei ti lai lo. A nun lio na kuat mi hi a theih lai i ai lawm lai. "Pa-te, Nu-te nih tangka a tingting in a ka kuat" tiah a hawi le a chimh hna lai.
Mifim Henry Bickersteth nih "Vawlei pumpi le ka nu hi cuaithlainak cungah chia hna sehlaw, ka nu lei nih a lerh hnga" a ti.
Israel phungthluk: "Pathian hi hmunkip ah a um manh lo ca-ah hringtu nu le hi Amah aiawh ah a kan serpiak mi an si" an ti.
Dewitt nih "Nu le cu kan thilrit vialte le kan ruahchannak chiahnak BANK an si" a ti.
Honore de Nalzac: "Nu le thinlung cu fa le ca-ah a ngaihthiamnak in a khatmi donghhngal lo khur bantuk a si"
Anne Morrow Lindbergh: "Nu le cu rian off ngei lo, over time a ttuan zungzal mi an si"
Tenneva Jordan: "Nu le cu minung panga ca-ah changreu cheu li lawng a cheumi an si, fa le lawng an phawt hna"
Sailo pa: "Chungkhar nuamhnak cu nu le kut chungah a um".
Baibal nih, "Nupi ttha cu hlawn nak in tampi a sung deuh, a va nih ai bochan i a va cu a si a fak bal lai lo, thazang tlung ngai le lungtho ngai in rian kha a ttuan i a ngan zong a dam, sifak rethei mi sinah nun a siang, a kaa cu fimnak in a pau i a lei cungah zangfah cawnpiaknak kha a um, a fa le nih khan thluachuak nu an ti i a va zong nih khan a thangtthat, iang hi hlen a hmang, dawh hi a ziam kho, sihmanhsehlaw Bawipa a ttihmi nu cu thangtthat awk an si.
Hringtu nu le hna, hmaizah upatnak kan in pek hna. Hringtu nu dirhmun in kan dir piak peng ko u. Nan nih cu fa le ca-ah fimnak chimtu saya hmasa bik nan si. Nan kut chung ah semmawng rual, taksa thinlung thlarau damnak a um. Na chimbia an zulh khawh lo hmanh ah na tuahsernak kha tampi an rak I lak ti kha philh hlah u. Awkaa ttha na pau le an pau ve lai, na thin a chiat le an chia ve lai. Nan va le cung zongah nupi ttha sinak he thilrit tthumtu, le chawngtu le dawtu si zungzal ko u.
By- Sailo Pa