Tutan thimnak ah USDP le NLD nihcun an kan kah ngai__ an cathlah he an bia he. Nain kan let hna lo. Aruang cu USDP party hna cu a rauh hlan ah NUP hnu a zul te ding si ko i ceih awk ah kan ruat lo. Cun NLD zong cu kan chim voihra; democracy caah cun bochanmi an si (federal kong belte ahcun bochan awk an tha lo). Cucaah kan ral an si ballo. Kawlrawn vote in teinak a hmu kho an si ko caah an kan herh lo (kan duh hna bia sawh si). Cucaah “NLD cu rawn ah tling sehlaw tlangcung ah Miphun Party tling ve usih; cutin varit le vaking kan awh ttih lai i lu luhnih kan tlunh lai” kan ti pengmi si.
Cucaah mizei party hmanh soisel hau ah kan ruat lo. Asinain NLD le USDP nih CNDP kong an chim/tialmi cheukhat cu anmah lila nih an ifian lo bia maw si hnga, a palhmi tete a um len caah fianternak (fact checking) pa 3 tein ka hun tuah duh ko__ soiselnak/dohdalnak tel lo tein.
#1nak__Union Peace Conference (21st Century Panglong) kongkau ah-----
NLD catialmi pakhat ah “21st Century Panglong ah Chin State ai-awh in kalpi dingmi bia vialte cu zahan nai i Thantlang khua ah kan tuahmi Chin National Dialogue i biafunmi(biachahmi) kha va chim ding a si. CNDP nih chap dingmi bia a um hlei ti lo” a ti. Pakhatnak a palhmi cu tutan CND kha ‘Chin State ai-awh’ si loin Chin miphun dihlak aiawh a si. Pahnihnak a palhmi cu 21st Century Conference ahkhin Chin National Dialogue i kan biafunmi (55 a um) lawng chim si lai lo. Framework for Political Dialogue ningin ceih dingmi ‘Tlangtar -5’ a um i cu vialte cu ceih dih a si lai. Kannih Laimi cu ceih caan kan neihmi a tlawm tuk caah Politics timi tlangtar chungin ‘8 Basic Principles’ lawng kan ceih bia a si. Bu kip nih anmah le an buu in an ceihmi adang vialte (CND i ceihmi lawng si loin) kha ceihpiak cio le a herh ahcun doh, a herh ahcun dirpi ding a si lai. Cun, 21st Century Panglong cu thla 6 voikhat lengmang tuah a si lai caah kan chim cang bang tutan i biafun 55 kan thlaakmi lawng si loin adang tampi ceih ding a um rih. Cucu aziah an lungfian khawh hnga lo aw ka ti!
Cun USDP nih “21st Century Panglong kai dingmi minung 700 cu an ithim dih cang, CNDP cu thimnak an tlin zongah an kai ti lai lo” tiah ca an tial. Minung 700 timi khi Framework ningin a namber lawng khiah(fix) mi a si. A minung mincazin (by names) in thim le khiah cia khawh a si lo. NLD nih “Laitlang ai-awh tu ah Pi Ni Sui Lian an thim” tiah an tial ve. Laitlang timi State ai-awh in 21st Century Panglong kai ding kuzale quota a um lo. NLD le Hluttaw ai-awh cu a si men hnga.
Cun a poi bikmi NLD cathanh palhnak, “21st Century Panglong Conference hnatlaknak vialte hi a donghnak ahcun Pyitaungsuh Hluttaw ah chuahpi i hnatlaknak lak ding thiamthiam a si. Cucu Peace & NCA dal 5nak caang 20(f) Pyitaungsuh Hluattaw ah chuahpi in hnatlaknak lak ding (ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္း၍ အတည္ျပဳခ်က္ ရယူျခင္း) tiah fiang tein ai tial caah NLD party kut ah a um” an ti.
Hriamtlai kan pa le (NCCT/SD) pawl NCA an rak ceih lioah hi zawn hi an thin a rak phaang tuk i ralkap he faak ngai in an rak i nawrmi a rak si. Cucaah hi bia hi ralkap kaa in a chuak te sual lai ti an phan tukmi zong a si nain atu cu NLD kaa in a chuak ai. Hitin ka hun fianter lai. NCA rak suai lio tein hriamtlai kan pa le pawl nih hi 21st Century Panglong Conference i biakhiahnak hi Pyitaungsu Accords timi Rampumpi Sachoh timi minthutnak in dih seh ti an duh. Asinain ralkap le Thein Sein USPD cozah nih 2008 Phunghrampi tang i Pytaungsuh Hluttaw (atu i NLD nih an i bochan tukmi) ah luhpi rih i Hluttaw hnatlaknak (သေဘာတူညီခ်က္) um seh ti an duh__ Hriamtlai pawl um lonak Hluttaw duh paoh in tlaih an duh cu awh. Cucu Hriamtlai(EAO) pawl nih azei ti hmanh in an duh ve lo. Cucaah Pytaungsuh Hluttaw ah “အတည္ျပဳခ်က္” lak ding timi biafang in itthumhtthialnak (compromise) an tuahnak a si. “အတည္ျပဳခ်က္” timi cu Mirang holh in ratification ti a si i kannih Tlangcungmi kan lungfianning ahcun ‘fehternak/ nemhngehnak tuah’ kha a si. Asullam cu HLuttaw nih a duh paoh in ceih tthan in zuh/chap nak nawl a ngei ti lo. Fehternak va tuah sawhsawh lawng a si lai. Cucu ‘Hnatlaknak’ timi (သေဘာတူညီခ်က္)’’ biafang in an lungfian/ruah sual caah a “NLD kut ah a um” an tinak a hi a si rua.
Hriamtlai kan pa pawl vialte le, ralkap le cozah le party pawl le mifimthiam vialte 700 leng nih an ceih i an hnatlak hnu ah NLD kut ah hei chanh tthan i NLD nih hruaimi Pyitaungsuh Hluttaw nih duhning paoh in hei ceih tthan ding timi cu a si te si lomi si.
Hi thil hi ‘extra-parliament process’ timi Hluttaw lengin kalpimi a si. A umtuning cu hi Pyitaungsuh Hluttaw timi 2008 Phunghrampi lam in kan duhmi federal/democracy kan kalpi kho lo ti kan fian caah a si. Ralkap si loin NLD sin in hi bia kan theih cu ka lung tha lo.
CNDP cu 21st Panglong Conference kongkau ah party dang kan va thlaa hna lo. Kan chim pengmi cu “Zabu-21-Pinlung Civui ahhin tlangcung miphun party 17 leng an kai kho. Kannih Chin miphun party bel kan bau. Miphun caah, CNF dirkamhtu dingah kai ve kan duh ko. Hi MP hmunkhat te nan kan pek ve ahcun kan party in pa 3 in 5 karlak kan kai kho ve lai hi” ti te hi a si ko. Cucu 100% a dikmi zong si fawn. NLD le USDP in Thantlang kan kuzale a simi Dr. Hmuh Thang le Pi Ni Sui Lian an kai ve lai an ti zongah “a tha tuk” tiah kan lawmhpi ko hna. Asinain aziahdah kannih kan kai ve ding cu annih nih an duh hnga lo? An kan doh hnga?
#2nak __ NLD nih USDP ro a comi pakhat ---
USDP party cu cozah an rak si lioah ‘nan kan vote lo ahcun nan caar lai” tiah cozah bawmhnak phaisa (ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးရံပံုေငြ) itlaih in khuakip ah campaign an rak tuah. Aw! Ralkap upa pawl dirhmi party pei si fam cu kan hei ti ko. Asinain atu democracy NLD zong khuate an vak i cuti thiamthiam. “Kan Pi nih 2016 – 2007 kar cu sizungzi caan a si. Nain 2018 hnu cun party ikhuhvorh caan a si ve cang a ti. Cucaah a kan dawtu khua paoh dawt deuh nan si lai” tiah an aupi. A poi taktak si. Democracy party ai ti vemi nih ram cozah phaisa (development project) bak siorawl ah hmang in campaign tuah cu a mak ko. Cutluk in maw kan ramkhel hi a niam ko rih hnga. CNF kan pu Zing Cung nih nizannai Laitlang a tlun ah ‘kan dothlennak a dih rih lo hi awh!’ tiah ba kheih in a kan kheih khah!
Kan khel cuahmahmi system (federal mahte khuakhannak le democracy tling) ngah hlan ah a hmin chom in buh cung kan rak hui lai i kan rak bar lai timi ruahnak hi kan dothlennak lamkhamtu a si te lai hi awh! “CNDP cu suan um loin sur an chep; tivapi ah an ipeh lo caah ngafuan a kai kho lai lo” ti hna in an kan ti (2015 liote in an bia si). Atu caan hi a ei le baar kong ceih caan si maw? Bawm donh nan-ngan-zi khel caan si maw! Nihinni ah kan miphun le kan ram sersiamnak system kong ceih caan si lo maw?
#3nak __ CNDP cu Laitlang hmanh a huap lo: tiah NLD Thantlang Vice- Chairman nih cathanh a chuah. A poi ngai. CNDP cu Laitlang peng (9) le pengtthen (3) ah Penghuap Committee le signboard he fek tein kan dir. Cu hleiah Sagaing, Magwe le Rakhine ramthen i peng (8) ah penghuap committee kan ngei. Chin party vialte lakah a ngan bik zong kan si. Cun Laitlang NLD le USPD nih a ruah awk hmanh an hngalh lo dingmi Laitlang leng um Chin miphun kan unau pawl Sungtu, Laitu, Laisaw, Mro(Khami), Asho, Rawngtu, Otpu, Thadou, Vaiphei(Suantak) pawl tiangin committee kan serpiak hna i kan suat-hlam hna dakaw. ---000---
Upatnak he,
Salai Ceu Bik Thawng
(Secretary – CNDP)
