A sullam cu US nih a huat tukmi "North Korea nuclear test nak hi an ngol lo ahcun, US nih Syria cung ah a tuah bantuk in hriam-nam hman ding in ready a si, tinak si.
Nain North Korea caah tuzarh Niruk Ni hi an ram dirhtu pa chuah Ni lawmhnak tuah ding an si i cu lawmhnak ahcun nuclear hriam-nam test an duh ti a fiang. Cucaah tuzarh hi vawleipi nih zei kan ton lai aa hngal rih lo; nuclear bomb puah thawng kan thei kho men!
A si ahcun, Nuclear bomh cu puak taktak sehlaw zei vialte dah a tthih hnga? Ttih nung a si ko maw?
1. Nuclear bomh cu zeitluk in dah a linh?
Mei in ti kan so ah khin a linh 100 C* a phanh ah a tlawk. A linh 100 C* cu ti tlawhternak caah a za tinak a si! Thir somei ah kan linh i a sen dihmi khi 400 C* hrwng a si. Nikaa (sun) a linhning hi 15 million C* hrawng a si. A lin taktak khi si cang!
1945 ah US nih Japan i an rak thlakmi Atom kha 300000 C* tluk in a lin mi a si. Nikaa linh he cun aa thlau tuk hringhran. 300000 C* tluk a linmi Atom bomb nih zeitluk in dah thil a hrawh khawh ti cu kan hngalh ciomi a si ko. Bomh a tlak sin ah minung a ting in an thi i a thimi an ruat hmanh hi lak awk an um lo, a linhnak nih a thawt dih hna caah an thlam tete lawng hmuh khawh a si, an ti.
Bomb puah lio i a thi lomi cu a hnupi ah an thi tthan hna i kha caan thok khan nihin tiang ah kha Atom bomb puahnak ruang ah pumtlamtling lo in a chuahmi tampi an um rih, ti a si. Kha Atom bomh a linh kha 300000 C* lawng a si!
Nuclear bomb a linh cu 100,000,000 C* a si. Nikaa nak in a lin deuh! Kha tluk in ttih a nungmi Atom bomb kha, Nuclear bomb he tahchunh ahcun zeihmanh a si lo; puahtertu taw-kep ca lawng ah san a tlai!
Cu tluk in, Atom nak in let tam tuk i lin deuhmi nuclear bomb puah ahcun zeitluk rawhralnak ngan chinchin dah a hei chuahpi hnga?
2. A Puahnak velchum minung, thingram le thilri vialte an ciam dih lai, ti ah an i cang dih colh lai!
3. A linhnak le kanhnak nih minung kan dawpmi Oxgen thli a hrawh dih lai caah direct in a thi lomi zong ah a hnu ah thih thiamthiam a si lai.
4. Ruah in acid a surter lai caah minung zawtnak phunphun, sam tlongh, mitfah, khuh hrin, vun zawtnak tbk. an chuak lai. Fahring mi hna zong pum tlamtling lo in fa an ngeih lai. Bomh a puah in Kum 20 hnu zong ah cancer phunphun a chuahter lai ti a si.
Vawlei boruak pi hi a thlenter khawh i direct in a thi lomi vawlei hmun zakip a ummi caah harnak phunphun a chuah pi lai ti a si!
Khah, cu bantuk nuclear bomb cu kan vawlei cung ah a puah sualnak hnga lo, zeidah kan tuah lai? Ram tampi nih an ngeih cang caah ser kho hna hlah seh, tiah cam awk a tha ti lo!
Zumtu hna nih kan hal khawhmi pahnih a um, tiah ka ruah:
1. Nuclear puah taktak cu a si kho lo timi dawtnak lungthin an ngeih khawhnak hnga thla cam hna u sih!
2. Dawtnak lungthin an ngeih khawh lo i puah taktak an timh ahcun an nuclear a tlohnak hnga thlacam hna u sih!
Zei ram hmanh nih nuclear bomh in i kah hau lo tein an buainak an phisin khawhnak hnga thlacampiak hna u sih..
By
Hrambik Lian
