1. Kan Baibal kokek (Orginical Bible) ah hin "Jehovah" ti mi biafang hi a um lo. OT zong ah a um lo. NT zong ah a um lo. "Jehovah" ti mi hi a theih zong an theih mi biafang a si bal lo. Moses zong nih a theih mi a si lo i, David zong nih a theih mi a si lo i, Paul te hna zong nih an theih mi biafang a si bal lo. Origianl Bible ah hin a um in a um lo mi min a si ti hi kan theih hmasa hna awk ah ka duh.
2. Moses nih Pathian hi "YHWH" ti in a rak ttial hmasa bik. Zeicatiahcun Hebrew mi hna nih hin vowels (a, e, i, o, u) hi an rak ngeih lo caah consonants lawng in ca hi an rak ttial. Hebrew mi hi ca lei (liternature) i a vun tthancho tikah vowels cu an vun ser ve tthan hna. "YHWH" cu vowel an vun hman in a aw an chuah hna tih ah "Yehowah" ti zong asi kho an ti, "Yehuweh" ti zong asi kho an ti. Atu tiang an thei fiang thai ti lo. Moses kha Pathian nih zeiti set in dah an chimh, vun hal tthan sih tiah le a thi cang fawn.
3. Cucaah Hebrew mi hna nih hin Pathian hi a min a si lo ningpi in kan auh sual lai i Pathian a ngeih a chia sual lai ti an phan caah "Elohim" ti le "Adonai" (Bawipa) ti tu in an rak auh deuh.
4. "Jehovah" ti mi biafang hi AD 1537 ceu ah khan hman hram an thawk mi biafang a si. William Tyndale nih a rak hman hmasa bik mi asi i a leh mi Bible, Tyndale Bible (English verson) ah hmuh hmasa bik a rak si. Hi hlan ah hin "Jehovah" ti mi min hi theih a rak si bal lo. Hi Tyndale nih hin MT ti zongah a tawinak in auh mi Hebrew Masoretes Bible a lehnak in a hman hmasa bik mi biafang a si. MT Bible cu vowel ai bunlo mi original OT kha vowel an bunh tthan mi Hebrew Biakam Hlun Bible a si.
5. Cu hnu ahcun adang English Bibal cheukhat Geneva Bible le King James te hna zong nih an vun i cawn ve. Asinain Pathian tinak zawn poh ah hin "Jehovah" ti mi hi a zapi tein an hmang hna lo. Zeimaw can te ah khin an hman hna. Atam deuh ahcun "God" ti mi tu hi an hman deuh.
6. Original ah Pathian min an ttial mi cu YWHW a si ko caah Yehuweh maw a hman, Yehowah maw a hman, Jehovah dah a hman ti hi nihin ni tiang theih fian khawh lo mi thil ah ai cang. YHWH cu pathian tinak a si ko. Jehovah ti zong Pathian tinak thiamthiam a si ko. Pathian i a min tu siloin "Pathian" tinak tu khi a si. Cucaah YHWH te hna Jehovah ti mi pawl vialte hi Pathian ti in leh dih ding khi a si ko. Mirang holh cun "God" tiah leh dih ding khi a si ko.
7.Jehovah Witness nih hin "Jehovah" hi ka biakmi Pathian i a mi ah an rel caah, an Bible leh mi New World Translation Bible ah khin Pathian tinak zawn poh ah Jehovah ti an hman dih ve. Zeicatiah cun Pathian hi God ti an duh lo Jehovah hi Pathian i a min a si an ti i Jehovah ti lawnglawng in an auh. Cucaah an mah zong hi God's Witness i ti lo in Jehovah's Witness tiah an i auh ve lawlaw.
7. Asiah Jehovah le YHWH ti cu Pathian ti mi biafang he a sullam ai khat ko ahcun pathian cu an tampi cu ta, kan biak mi Pathian thengmang auh kan duh ah tah zeitindah kan auh ne lai ti mi bia halnak a rak chauk. Alehnak cu kan Pathian nih hin minung min a ngei lo. Pathian ti hi a title (Asinak) a si ko i cu asinak a title cun auh ding khi a si. Kan pastor cu a min in au lo in "Pastor pa" ti i kan auh bantuk khi a si hnga. Zeicadah Pathian nihcun minung nih kan ngeih bantuk in min hi a ngeih ve lo kan ti ahcun Pathian cu minung ah ai can lo caah minung min ai sak lo. Thumkomh pathian pakhat lakah, Fapa Pathian belte hi minung ah a rak i can caah minung min "Zisuh" ti mi min hi a ngei. Pa Pathian le Thiang Tlarau Pathian cu minung titsa in hrin i minung ah ai cang mi an si lo caah minung min an ngei lo. Cucaah Jehovah ti cu Pathian nih ai sak mi min a si lo, Pathian tinak tthiamtthiam khi a si ko. Cun , a nung mi Pathian cu thumkomh Pathian Pathat lawng a si caah, a nung mi Pathian dang zong an um lo caah, Pathian ti i kan auk ti ah hin Pathian nih ai theih ko.
8. Jehovah ti mi hi Pathian i a min ai sak mi si selaw AD 1539 hlan minung vilate hi Pathian mi thei lo in maw a um dih hnga? Evan. Rual Uk i Baibal a leh mi hna hi Pathian tinak zawn poh i "Jehovah" a ti dih mi khi cu a si te a si lo. Jehovah ti a sullam cu "Pathian" tinak tthaimtthiam a si. Eg. keimah zong hi minung ka si. Minung hi ka min a si lo. Ka sining tu a si. Asinain minung cu an tampi caah min ngeih ka hau. anung mi Pathian cu a mah lawng a nung mi a si caah min a ngeih a hau lo i, min ai sak lo. Pathian ti in auh ding khi a si ko.
KAN BIAK MI THUM-KOMH PATHIAN NIH HIN MIN A NGEI LO. CUCAAH A SINAK "PATHIAN" TI IN AUH A SI. THUMKOMH PATHIAM LAK AH PAKHAT A SI MI FAPA PATHIAN LAWNG NIH HIN MIN A NGEIH I CUCU ZISUH A SI. ZEICADAH FAPA PATHIAN LAWNG NIH MINUNG MIN A NGEIH? FAPA PATHIAN LAWNG MINUNG I AI CAN CAAH A MAH LAWNG NIH MINUNG MIN A NGEIH.
Aung Thang
